Tabuprisen 2022 til Blå-grunnleggjar Martin Eia-Revheim

– Eg er glad og stolt over at historia mi har nådd ut, og at ho kan vere til hjelp for andre som er fastlåste i vanskelege situasjonar eller balar med konsekvensane av umenneskelege oppvekstvilkår, seier Martin Eia-Revheim (49) etter å ha vorte tildelt årets tabupris.

Eia-Revheim grunnla Jazzklubben Blå i Oslo i 1998 og har hatt ei rekkje roller i norsk kulturliv – frå leiar for Kongsberg Jazzfestival til orkestersjef i Kringkastingsorkesteret. Han er i dag tilsett i Sparebankstiftelsen DNB som hussjef for Sentralen, eit kulturhus i Oslo sentrum som opna i 2016.

Rådet for psykisk helse, som deler ut prisen årleg, grunngir tildelinga mellom anna med at «den sjølvbiografiske oppveksthistoria om å vekse opp med ein valdeleg og alkoholisert far gir eit sterkt innblikk i korleis effektane av vald og omsorgssvikt formar barndommen og er med deg vidare i livet».

Vedvarande psykisk strev

Fragment frå omsorgssvikten er framleis med han, og jakta på forsoning held fram. Ønsket hans er å ta eigarskap til historia – arven etter faren – og fri seg frå grepet til trauma, heiter det i pressemeldinga om tildelinga.

– Eia-Revheims munnlege og innovative formspråk beskriv eit stadig veksande slit som endar i sjølvmordsforsøk, innleggingar og vedvarande psykisk strev. Vi trur at dette litteraturbidraget vil stå seg over tid og bidra til meir kunnskap om korleis vi ber med oss vald og omsorgssvikt gjennom eit heilt liv, og på kva måte det kan påverke den psykiske og fysiske helsa vår, seier Tove Gundersen, generalsekretær i Rådet for psykisk helse.

Gjennomsnittleg eitt av 20 barn i Noreg blir mishandla, medan rundt éin av fem har opplevd vald frå foreldra sine minst éin gong, og over halvparten av dei har aldri fortalt det til nokon, ifølgje Rådet for psykisk helse.

Risiko for avvising

Boka «Å sette sammen bitene», som har undertittelen «Min historie om vold, skam og reparasjon», kom ut i år.

– Eitt av poenga mine med å skrive denne boka var å søkje aksept. Symptom materialiserer seg ulikt i vaksenlivet og kan bety at ein tek ut kjensler i merkelege detaljar og taklar ting på ulikt vis, seier forfattaren.

Han håpar boka kan bidra til at fleire skjønner konsekvensane av ein knust barndom der og då og vidare i livet.

– For meg lever historia mi vidare og viser seg som ei uro og eit jag som gir seg uttrykk i andre ting. Vaksne menn er underrepresenterte i openheit og overrepresentert innanfor sjølvmord og rus. Det er ikkje gitt at ein skal vere open, for det vil alltid innebere risiko for avvising og mangel på kontroll, og vi skal verne retten til å ikkje dele, seier Eia-Revheim.

(©NPK)

Kulturprofil og artist Martin Eia-Revheim er tildelt tabuprisen 2022 for si sjølvbiografiske bok om oppveksten med ein valdeleg og alkoholisert far. Her under opninga av Moldejazz 2008. Foto: Svein Ove Ekornesvåg / NTB