Kva skjer dersom du sjølv vert psykisk sjuk? Kva om du i tillegg til sjukdommen får kraftig redusert inntekt? Kven kan vel sjå for seg ein tilfriskningsprosess utan ein stabil økonomi? Forutsigbarheit og betring av psykisk helse heng godt saman.

Ein skulle trudd at ein har same økonomiske rettigheiter hjå NAV anten ein får somatisk eller psykiatrisk diagnose. Sanninga er at lovgivinga i NAV er med på å stigmatisere psykisk sjuke ytterligare.

Diskriminering av psykisk sjuke

Det er enno eit stigma å ha ein psykisk sjukdom. Dette på tross av openheita i dagens samfunn. Når ein er psykisk sjuk, kan dette raskt få konsekvensar. Det vert vanskelegare å ta hand om eigne born, økonomi og heimen. 

Økonomien er ein forutsetnad for deltaking i dagens samfunn. Økonomi er også knytt til sosial status. I følge ei undersøking gjennomført at Statistisk sentralbyrå vert helsetilstanden forverra etter synkende sosial posisjon. Økonomi og helse heng altså saman. 

Psykiatriske pasientar innlagt i institusjon får redusert uføretrygda si etter dei har vore innlagt i institusjon i innleggingsmånaden + 3 månader.

Annleis for somatiske pasientar

Somatiske pasientar får ikkje uføretrygda si redusert, sjølv om opphaldet i institusjon er av lik lengd. Innsette i fengsel får også uføretrygda si redusert, i likheit med psykisk sjuke. Innsette får likevel trygda redusert noko tidlegare i forløpet.

Lovverket begrunner reduksjonen i uføretrygda med at pasientane får dekka kost og losji medan dei er innlagt.

Dagens lovverk struper psykiatriske pasientar økonomisk. Menneske som er innlagt i psykisk helsevern er personar som allereide har store utfordringar kring psykisk helse. I tillegg får pasientane store økonomiske tilleggsutfordringar påført av det norske lovverket. Dette slepp ein å forhalde seg til om ein vert innlagt i somatisk sjukehus.

Det straffar seg å bli psykisk sjuk

Reduksjonen resulterer oftest med kring 3000,- utbetalt. Denne summen skal dekke mobilrekning, frisør, klede og røyk. Også andre utgifter ein måtte ha når ein er innlagt. Mange finn trøyst i Netflix abonnement når angsten kjem krypande. Alt koster pengar i dag. 

Røyken vert ofte prioritert. Klede og hår nedprioritert. Med tanke på kor opptatt samfunnet er av utsjånad, er det også viktig for menneske som er sjuke å sjå godt ut. Ein ok fasade kan også vera med på å bidra til ei auka sjølvkjensle i møte med andre menneske. 

Det er ein sterk samanheng mellom røyking og psykiske lidingar, og personar med psykiske lidingar som røyker, har eit langt høgare konsum av sigarettar enn røykarar utan psykiske lidingar. Psykiske lidingar er og assosiert med større vanskar med å gjennomføre forsøk på røykeslutt. 

Inntekta skal bidra til utjevning av levekår

Pengane ein får med vedtak på avklaringspengar og uføretrygd skal gje økonomisk tryggleik. Dei skal sikre inntektene når ein vert sjuk, arbeidsledig, eller ute av stand til å jobbe. Inntekta skal også bidra til utjevning av levekår og inntekt. Ein skal ikkje bli straffa økonomisk fordi ein har blitt psykisk sjuk. 

Forskning syner til at god økonomi og livskvalitet heng saman. God økonomi heng også saman med at ein skal kjenne seg kjenslemessig nøgd. Både livskvaliteten og nøgdheitkjensla handlar om å samanlikne seg med andre menneske ellers i samfunnet.

Fell utanfor på grunn av reduksjon i trygd

Når ein får dårleg råd, fører dette, ifølge forskninga, til at ein vert meir ulukkeleg. Det gjev meining å delta i det sosiale livet. Det er ein forutsetnad for tilfriskinga at livet ellers er stabilt.

Psykiatriske pasientar har og eit behov for å kjenne seg som ein del av samfunnet. Reduksjonen av trygda gjer at dei fell utanfor. 

Sjukdom er sjukdom

Sjukdom er sjukdom. Anten den sit i kroppen eller i hovudet. Behovet for hjelp, støtte og god behandling er det same. Også i forbindelse med psykisk sjukdom krever dette også at ein har god tid. Det gjeld å sjå mennesket i ein samaheng og heilhet. Ein vert ikkje lykkelegare om ein får meir pengar, men det er heilt klart ei nedre grense for å ivareta god livskvalitet.

Som psykisk sjuk har ein ikkje dei same økonomiske rettigheitene som somatisk sjuke. Ein vert utsett for diskriminering og forskjellsbehandling av lovverket. Ein får trygda si kraftig redusert når ein vert sjuk i meir enn fire månader.